Ewaluacja budżetu obywatelskiego czyli katastrofa

Urząd Miasta Biała Podlaska opublikował raport z ewaluacji Budżetu Obywatelskiego Białej Podlaskiej 2024.

https://bo.bialapodlaska.pl/wp-content/uploads/2025/05/ewaluacja_9_edycji_budzetu_partycypacyjnego_miasta_2025_raport.pdf

Oceniając zaangażowanie społeczne w proces ewaluacji jednym słowem: katastrofa. 

W badaniu podsumowującym ostatnią edycję budżetu obywatelskiego wzięło udział...12 (słownie: dwunastu) mieszkańców.

Trudno to nawet skomentować.

Władze miasta powinny się zastanowić jak do tego doszło i gdzie został popełniony błąd.  

A co do samego raportu, to oczywiście trudno wyciągać wiążące wnioski na podstawie kilkunastu opinii, jednak autorzy raportu postarali się by przedstawić władze w dobrym świetle, dokonując przy tym dość pobieżnej analizy. 

Kilka przykładów.

 - "W porównaniu do poprzedniej edycji Budżetu Obywatelskiego nastąpił znaczący wzrost liczby złożonych projektów. Ponad dwukrotny wzrost ich liczby świadczy o wzroście zaangażowania mieszkańców w sprawy miasta, ale również wskazuje, iż wskutek działań promocyjno - informacyjnych prowadzonych przez urzędników miejskich wzrosła świadomość lokalnej społeczności o idei budżetu partycypacyjnego" (s. 5),

-  "W porównaniu do VII edycji Budżetu Obywatelskiego nastąpił spadek zarówno liczby osób głosujących jak i liczny oddanych głosów. W 2023 roku udział w głosowaniu wzięło 7906 osób, które łącznie oddały 21 594 głosy, przy czym na liczbę osób głosujących jak i oddanych głosów w roku ubiegłym bez wątpienia miały stwierdzone podczas poprzedniej edycji Budżetu Obywatelskiego jego nadużycia polegające na oddaniu w głosowaniu elektronicznym w krótkim czasie, dużej liczny głosów z jednego numeru IP" (s. 7).

To może spróbujmy to powiązać ze sobą oraz z ewaluacją. 

Z jednej strony - według autorów raportu - wzrosła świadomość społeczna (więcej zgłoszonych projektów), ale z drugiej strony ma ona specyficzny charakter ponieważ nie obejmuje już etapu głosowania na projekty oraz udziału w badaniu podsumowującym budżet obywatelski. 

Taka świadomość wybiórcza. 

Więcej projektów to zasługa władz miasta. Natomiast fatalna frekwencja w głosowaniu to głównie wina negatywnej atmosfery związanej z podejrzeniem oddania głosów z jednego IP w poprzedniej edycji. 

I jak stwierdzają autorzy raportu jest to pewnik ("bez wątpienia"), pomimo iż żadne pytanie ankiety ewaluacyjnej nie odnosiło się do tego aspektu budżetu obywatelskiego. 

Reasumując...edycja budżetu obywatelskiego 2023 miała negatywny wpływ wyłącznie na niektóre aspekty budżetu obywatelskiego 2024. 

Ciekawe.

Również ciekawe jak to, że deklarowany przez autorów raportu "wzrost świadomość lokalnej społeczności o idei budżetu partycypacyjnego" nie przełożył się na frekwencję w ewaluacji BO 2024, która była kilkukrotnie niższa niż frekwencja w ewaluacji BO 2023. 

Czyli świadomość budżetu obywatelskiego wzrosła, ale znów w ograniczonym zakresie. 

Hm...

A może po prostu warto uczciwie przyznać, że brak jest kompleksowego podejścia do budżetu obywatelskiego, w tym jego wszechstronnej promocji na każdym etapie. 

I co najważniejsze, przyznać, że poziom kapitału społecznego jest niski, a także brak jest edukacji obywatelskiej, nauki tego jak być aktywnym mieszkańcem, a nie jedynie biernym obserwatorem.