Mieszkaniec informuje o wadach projektu uchwały czyli władzy to nie obchodzi

Na ostatniej sesji Rady Miasta Biała Podlaska (27 czerwca) zabrałem głos w sprawie projektu uchwały zmieniającej uchwałę o budżecie obywatelskim.

Wskazałem na kilka wad tego projektu w tym nieistotne jak błąd ortograficzny, błąd stylistyczny czy literówka.

One oczywiście nie powinny się zdarzyć zwłaszcza gdy projekt był czytany przez kilkadziesiąt osób w tym radnych na trzech posiedzeniach komisji Rady Miasta.

Wady te nie mają jednak wpływu na istotę aktu prawnego.

Ale w swoim wystąpieniu zwróciłem uwagę na coś znacznie bardziej poważnego.

Projekt naruszał dwie elementarne reguły tworzenia aktów prawnych:

- wykraczał poza upoważnienie ustawowe, 

- naruszał zasadę określoności prawa. 

Ale po kolei. 

Tworząc akt prawa miejscowego jakim jest uchwała w sprawie budżetu obywatelskiego, Rada Miasta musi poruszać się w granicach wyznaczonych jej przez ustawodawcę.

Granice te określa ustawa, a konkretnie art. 5a ust. 7 pkt 1 ustawy o samorządzie gminny, który stanowi, iż "Rada gminy określa w drodze uchwały wymagania, jakie powinien spełniać projekt budżetu obywatelskiego, w szczególności: wymogi formalne, jakim powinny odpowiadać zgłaszane projekty (...)."

  Natomiast Rada Miasta § 1 pkt 2 uchwały z dnia 27 czerwca 2024 r. zmieniającej uchwałę w sprawie BO dodała do § 5 uchwały nowelizowanej uchwały (uchwała nr LII/43/23 Rady Miasta Biała Podlaska z dnia 26 maja 2023 r.) ust. 8 w brzmieniu:

  „Do zgłoszenia o którym mowa w ust. 1 należy dołączyć wypełnioną ankietę ewaluacyjną, której wzór stanowi załącznik nr 7 do uchwały".

 

  Rada Miasta Biała Podlaska w uchwale z dnia 27 czerwca 2024 r. zmieniającej BO przekroczyła więc ustawowe upoważnienie błędnie zaliczając do wymogów formalnych projektu ankietę ewaluacyjną.

 Ankieta ewaluacyjna to narzędzie pomocne w procesie ewaluacyjnym budżetu obywatelskiego przeprowadzanym po zakończeniu danej edycji BO.

  Ewaluacja ma charakter dobrowolny, zaś do jej przeprowadzenia nie jest wymagane nałożenie na mieszkańca w akcie prawa miejscowego obowiązku wypełniania ankiety i dołączania jej do projektu budżetu obywatelskiego.

 Rada Miasta Biała Podlaska wybrała zatem „drogę na skróty” czyli dotychczasową, coroczną dobrowolność wypełnienia ankiety w ramach konsultacji społecznych przeprowadzanych po zakończeniu edycji BO zastąpiła nakazem załączenia ankiety ewaluacyjnej czyniąc z niego warunek dopuszczenia projektu do głosowania.

  

  Co istotne, obowiązek dołączenia przez autora projektu BO ankiety ewaluacyjnej został obwarowany skutkiem analogicznym jak ma to miejsce w przypadku projektu, który nie spełnia wymogów formalnych tj. pozostawieniem projektu, do którego nie dołączono ankiety ewaluacyjnej bez rozpatrzenia.

To pierwsza istotna wada projektu. 

 

Druga dotyczy zasad tworzenia projektu w sposób poprawny (prawidłowa konstrukcja z punktu widzenia językowego i logicznego), precyzyjny (nałożenie obowiązków w sposób w taki sposób aby ich treść była oczywista) i jasny (przepisy klarowne i zrozumiałe dla adresatów).

 Rada Miasta w § 1 pkt 1 uchwały z dnia 27 czerwca 2024 r. zmieniającej BO(zmiana § 5 ust. 3 uchwały nr LII/43/23 Rady Miasta Biała Podlaska z dnia 26 maja 2023 r.) dodała przepis: 

„Projekt powinien zawierać szczegółowy opis i zakres działania z podaniem jak największej liczby danych, a także danych dotyczących potencjalnych odbiorców i ich grup wiekowych”.

 Rada Miasta nałożyła więc na autora projektu obowiązek o nieostrym charakterze, który dodatkowo jest również nieegzekwowalny.

Pojęcie „jak największa liczba danych” jest ocenne, niemierzalne i nieweryfikowalne, zaś jego interpretacja może być różna.

Dodatkowo „wymóg podania jak największej liczby danych” jest warunkiem dopuszczenia projektu do głosowania.

  A contrario, jeśli autor nie poda „jak największej liczby danych” (w domyśle poda „inną liczbę danych” niż oczekiwana od niego „jako największa”) to projekt BO może nie zostać dopuszczony do głosowania.

Tworzenie przepisu prawnego o takiej konstrukcji jest błędem, który nie może mieć miejsca w przypadku aktu prawa miejscowego będącego źródłem prawa. 

Uchwała regulująca budżet obywatelski to nie instrukcja obsługi czy przewodnik geograficzny. Musi precyzyjnie określać pożądane zachowania adresata przepisu prawnego. 

 Po moim wystąpieniu liczyłem na dyskusję, polemikę, krytykę mojej argumentacji, przedstawienie swojego stanowiska przez prezydenta miasta, kierownika komórki organizacyjnej odpowiedzialnej za budżet obywatelski, radców prawnych obsługujących UM.

I...się nie doczekałem. NIC. 

Merytoryczna argumentacja, wskazanie wad prawnych i ...NIC. 

Rada Miasta nie poprawiła nawet błędu ortograficznego, stylistycznego i literówki.

Zastanawiam się z czego to wynika. 

Z przekonania władzy o nieomylności?

Z pychy?

Z braku szacunku do społecznej pracy mieszkańca?

Nie wiem.

Ale wiem, że tak to nie powinno wyglądać, że osoba, która zna się nieco na tworzeniu prawa, sygnalizuje wady projektu i NIKT się do tego nie odnosi choćby słowem.

A przy okazji, jest też jeszcze jedna uwaga, którą zgłosiłem na sesji Rady Miasta czyli brak opracowania tekstu jednolitego uchwały regulującej budżet obywatelski.

Informuję o tych naruszeniach prawa od lat i jak widać niewiele się zmieniło. 

Ale o tym w następnym poście.