Edukacja obywatelska czyli nowy przedmiot nauczania w szkołach

Kilka dni temu na stronie Rządowego Centrum Legislacji (www.legislacja.rcl.gov.pl/projekt/12391100) został opublikowany projekt zmiany rozporządzenia Ministra Edukacji w sprawie podstawy programowej kształcenia ogólnego dla liceum ogólnokształcącego, technikum oraz branżowej szkoły II stopnia.

Od 1 września 2025 r. uczniowie II klasy liceum oraz technikum rozpoczną naukę nowego przedmiotu - edukacji obywatelskiej. 

Tym co zasługuje na uznanie to położenie nacisku na umiejętności praktyczne. Nie jest sztuką nauczyć młodych ludzi teorii o zasadach funkcjonowania społeczeństwa obywatelskiego czy formach partycypacji. Sztuką jest natomiast wyposażenie uczniów w kompetencje do bycia aktywnym obywatelem, angażowania się w sprawy wspólnoty, reagowania na nieprawidłowości.

 Jak wynika z uzasadnienia projektu rozporządzenia "przedmiot ma budować sprawczość rozumianą jako doświadczenie, że uczeń – obywatel może zmienić coś wokół siebie. Ponadto ma także budować otwarty, obywatelski patriotyzm młodych ludzi oparty o poczucie tożsamości i dumę z przynależności do wspólnoty, poczucie odpowiedzialności za jej kształt i zaangażowanie w jej tworzenie". 

Ponadto edukacja obywatelska ma rozwijać "umiejętności uczniów w zakresie zaangażowania obywatelskiego, w tym identyfikowania problemów społecznych i poszukiwania ich rozwiązań, angażowania się indywidualnie lub we współpracy z innymi w działania na rzecz dobra wspólnego lub ojczyzny".  

 Uczniowie będą musieli podjąć minimum cztery działania obywatelskie m.in. 

- wziąć aktywny udział w debacie na wybrany temat społeczny, 

- zorganizować kampanię społeczną lub zbiórkę na wybrany przez siebie cel społeczny, 

- nawiązać współpracę jako wolontariusz z lokalną instytucją publiczną lub organizacją społeczną w celu wsparcia realizacji jej celów statutowych,

 - napisać wniosek na projekt do budżetu uczniowskiego, lokalnego budżetu partycypacyjnego lub inny wniosek o grant,

- napisać i wysłać (opublikować) petycję, list lub list otwarty do przedstawicieli władz publicznych w ważnej dla nich sprawie,

- przygotować dokumenty konieczne do zgłoszenia zgromadzenia (protestu lub pikiety),

- uczestniczyć w konsultacjach społecznych na wybrany temat lub wysłuchaniu publicznym formułując własną opinię i przekazując ją właściwym władzom.

 Budżet obywatelski, konsultacje społeczne, wolontariat...są to formy partycypacji obywatelskiej, które nie cieszą się zainteresowaniem większości mieszkańców. 

Dlatego należy docenić podjęcie próby zmiany tej sytuacji od podstaw czyli poprzez kształtowanie postaw obywatelskich młodzieży. 

Każdy krok w kierunku edukacji obywatelskiej zasługuje na uznanie.